Projektovanje unutrašnjeg prostora putničkog vozila

Abstract

U radu je dat pregled naših prethodnih istraživanja uz dodatna unapređenja, tako da je dokazana hipoteza da putničko vozilo još uvek nije ergonomski prilagođeno čoveku u dovoljnoj meri, posebno u delu unutrašnjeg prostora za smeštaj i upotrebu nožnih komandi. U ergonomskom prilagođavanju putničkog vozila najznačajnija su tehnička i antropometrijska ograničenja. Pri samom istraživanju je u najvećoj meri korišćena metodologija operacionih istraživanja, tako da su ciljevi opisani funkcijom cilja, dok se sistem 'čovek-vozilo' optimizira uz postojanje ograničenja. U savremenim zaoštrenim ekonomskim i ekološkim zahtevima održivog razvoja u ovom radu je ostvaren cilj konstrukcije unutrašnjeg prostora standardnog putničkog vozila sa optimalnom čeonom površinom i koeficijentom otpora vazduha. Data je originalna metodologija za određivanje unutrašnjeg prostora putničkog vozila. Činjenica da postoji '0' tačka kao ishodište koordinatnog sistema sa x, y i z osom sistema čovek - vozilo, koja se može smatrati približno fiksnom, omogućila je tačnije određivanje mehaničkih i matematičkih zavisnosti u ovom sistemu. U radu je dokazano da antropomere po dužini imaju mehaničke i matematičke funkcije koje određuju i širinu, odnosno sve tri dimenzije prostora. Data je i konstrukcija za prostor iza vetrobranskog stakla, položaj volana, prostor i položaj nožnih komandi, kao i ukupnog prostora za vozača. Dokazano je da na visinu od poda do krova vozila najveći uticaj imaju antropomere visine sedenja i potkolenice, dok na širinu antropomere potkolenice i natkolenice, a tek onda širina ramena, tako je unutrašnji prostor za vozače putničkog vozila određen visinom 1.250 mm i širinom za raširena kolena na nivo sedišta 926 mm.

The current study is a review of our previous papers with certain improvements, so it proves the hypothesis that passenger vehicles are still not sufficiently adapted to man in terms of ergonomics, especially from the aspect of interior space. In the ergonomic adjustment of passenger vehicles, the limits of anthropomeasures and technical limitations, are the most important. The methodology mainly uses operative investigations, and the 'man-vehicle' system is optimized within existing limitations. Here, we also explain original methodology for modeling that space. The fact that there is a point '0' as the origin point of a coordinate system with x, y and z axes of the man-vehicle system, which can be considered to be more or less fixed, enabled us to determine more accurately the mechanical and mathematical codependence in this system. The paper also proves that the anthropomeasures of length have mechanical and mathematical functions which also determine the width, i.e. all three dimensions and provides the design of the space behind the windscreen glass, the position of the steering wheel and the position of the foot commands with space for feet and knees determined, as well as the total space which the driver occupies. It is proved that the floor-ceiling height of a vehicle is primarily affected by the anthropomeasures of seating height and lower leg, while width is affected by the anthropomeasures of lower and upper leg and only then by shoulder width, so that the interior space for the driver of a passenger vehicle is 1250 mm and the width for knees spread at seat level is 926 mm maximum.